خرفه با نام علمی Portulaca oleracea L. گیاهی علفی و گوشتدار است که تقریبا در تمام نقاط ایران پراکندگی دارد و در مناطق جنوبی ایران به عنوان سبزی خوردن کاشته میشود. این گیاه به عنوان آنتیسپتیک، ضداسپاسمودیک، دیورتیک، ضد تب، شل کننده عضلانی،آنتی اکسیدان، تقویت کننده سیستم ایمنی، تصفیه کننده خون، رفع تشنگی کاربرد درمانی دارد. آزمایشهای فیتوشیمیایی عصاره خرفه نشان داد که این گیاه یک منبع غنی از اسیدهای چرب امگا 3، آلفاتوکوفرول، اسیداسکوربیک، بتاکاروتن، گلوتاتیون و اسیدآلفالینولنیک، پروتئین، ساکارید (کربوهیدرات) پکتین، موسیلاژ، ویتامین A و B1، نورآدرنالین، دوپامین و ... می باشد. برای ایجاد ریشه های موئین در گیاه خرفه از  rhizogenes A.استرین AR15834 استفاده شد. بدین ترتیب که ابتدا ریزنمونه ها را با باکتری های فعال شده در محیط 1/2 Ms کشت داده و سپس به محیط حاوی سفاتوکسیم جهت حذف باکتری ها منتقل کردیم. چند نمونه به محیط کشت 1/2 Ms مایع بدون هورمون و تحت شرایط دمای 25oC و فتوپریود (16:8) روشنایی و تاریکی، مستقر روی شیکر با دور110 rpm ، به منظور رشد بیشتر و بهتر ریشه های مویین، انتقال یافتند. جهت تایید ریشه های مویین از روش PCR (با استفاده از پرایمر اختصاصی ژن Rol B) و بررسی تولید باندهای مشابه روی ژل الکتروفورز استفاده شد. درنهایت همه نمونه های DNA مربوط به ریشه های مویین و پلاسمید اگروباکتریوم در موقعیت 780 bp باندهای مشابهی ایجاد کردند. با استفاده از نتایج این تحقیق، با تولید و کشت ریشه های مویین می توان هم گیاهان دارویی با ارزش را حفظ نمود و باززایی کرد و هم می توان سطح تولید برخی متابولیت های ثانویه که به طور طبیعی کم تولید می شوند را افزایش داد.

شیرین بیان از جمله گیاهانی است که از گذشته تا کنون برای درمان اختلالات تنفسی، زخم معده و روده و نارسائی کبدی استفاده می شود. این گیاه در بسیاری از مناطق ایران رویش دارد بطوری که کشور ما یکی از صادر کنندگان مهم این محصول به شمار می رود. قسمت مورد استفاده گیاه ریشه آن است که دارای متابولیت های ثانویه با ارزشی چون فلاونوئید(ایزولیکویریتیجنین) وتری ترپن ساپونین های گلیسیریزین و سویا ساپونین می باشد. سیستم کشت ریشه های موئین که توسط باکتری گرم منفی و خاکزی Agrobacterium rhizogenes القاء می شود، با داشتن مزایایی چون رشد سریع، پایداری ژنتیکی و توان تولید متابولیت های ثانویه همانند گیاه مادری مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق به منظور تولید متابولیت ایزولیکویریتیجنین، سیستم کشت ریشه های موئین بوسیله تلقیح ریز نمونه های برگی، ساقه و ریشه استریل بدست آمده از گیاهچه های شیرین بیان با آگروباکتریوم ریزوژنز استرین 15834 ایجاد شد. یک ماه بعد، از سطح ریز نمونه ها ریشه ها ظاهر شدند. ریشه های موئین تولید شده از ریز نمونه ها جدا شده و در محیط مایع Ms کشت شدند. تراریختی ریشه ها با بررسی مولکولی توسط تکنیک PCR تعیین گردید. ریشه های موئین تراریخت پس از برداشت از محیط مایع، خشک گردیده و عمل عصاره گیری برای تعیین مقدار متابولیت مورد نظر انجام گرفت. برای اندازه گیری مقدار ایزولیکویریتیجنین تولید شده در ریشه ها از دستگاه HPLC استفاده شد. نتایج حاصل از PCR، تراریختی ریشه ها را تائید نمود. همچنین نتایج حاصل از اندازه گیری ماده موثره، مقدار 79.5 mg/g ایزولیکویریتیجنین در مقایسه با 51.57 mg/g در ریشه های غیر تراریخت را نشان داد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

شیرین بیان از جمله گیاهانی است که از گذشته تاکنون برای درمان اختلالات تنفسی، زخم معده و روده و نارسائی کبدی استفاده می شود. این گیاه در بسیاری از مناطق ایران رویش دارد بطوری که کشور ما یکی از صادرکنندگان مهم این محصول به شمار می رود. قسمت مورد استفاده گیاه ریشه آن است که دارای متابولیت های ثانویه با ارزشی چون فلاونوئید (ایزولیکویریتیجنین) و تری ترپن ساپونین های گلیسیریزین و سویا ساپونین می باشد. سیستم کشت ریشه های موئین که توسط باکتری گرم منفی و خاکزی Agrobacterium rhizogenes القاء می شود، با داشتن مزایایی چون رشد سریع، پایداری ژنتیکی و توان تولید متابولیت های ثانویه همانند گیاه مادری مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق به منظور تولید متابولیت ایزولیکویریتیجنین، سیستم کشت ریشه های موئین بوسیله تلقیح ریزنمونه های برگی، ساقه و ریشه استریل بدست آمده از گیاهچه های شیرین بیان با آگروباکتریوم ریزوژنز استرین 15834 ایجاد شد. یک ماه بعد، از سطح ریزنمونه ها ریشه ها ظاهر شدند. ریشه های موئین تولید شده از ریزنمونه ها جدا شده و در محیط مایع Ms کشت شدند. تراریختی ریشه ها با بررسی مولکولی توسط تکنیک PCR تعیین گردید. ریشه های موئین تراریخت پس از برداشت از محیط مایع، خشک گردیده و عمل عصاره گیری برای تعیین مقدار متابولیت مورد نظر انجام گرفت. برای اندازه گیری مقدار ایزولیکویریتیجنین تولید شده در ریشه ها از دستگاه HPLCاستفاده شد. نتایج حاصل از PCR، تراریختی ریشه ها را تائید نمود. همچنین نتایج حاصل از اندازه گیری ماده موثره، مقدار 79.5 mg/g ایزولیکویریتیجنین در مقایسه با 51.57 mg/g در ریشه های غیرتراریخت را نشان داد.

ایران یکی از رویشگاه های گیاه داروئی و زینتی زنجبیل شامی از خانواده Asteraceae می باشد. قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه آن است که دارای ترکیبات سزکویی ترپن های آلانتولاکتون، ایزوآلانتولاکتون و آلانتول و ماده ای به نام هلنین می باشد. ریشه این گیاه دارای اثر مقوی، نیرودهنده با فت و مخاط، مدر، معرق، اشتها آور، ضد باکتری و ضد عفونی کننده است. در درمان گلو درد، برونشیت ها، گریپ، آسم مرطوب، سیاه سرفه و ناراحتی های سل ریوی، اثر مفید دارد .تا کنون گیاهان زیادی به دلیل تولید متابولیت های ثانویه ارزشمند با استفاده از کشت سلولی بررسی شده اند. محدودیت اصلی در این زمینه ناپایداری ژنتیکی و بازده کم تولید می باشد. در سالهای اخیر، کشت ریشه های موئین حاصل تلقیح با باکتری خاکزی و گرم منفی Agrobacterium rhizogenes، مورد توجه قرار گرفته است .این ریشه ها توانائی رشد بالا در محیط بدون هورمون و تولید متابولیت ها در مقادیر بیش از کشت سوسپانسیونی و حتی سلولهای مادری را دارند. دلیل این ویژگی دریافت قطعه ای از پلاسمید باکتری از جمله ژن های rol می باشد. برای تولید ریشه های موئین در گیاه زنجبیل شامی، بذور پس از استریل سطحی بر روی محیط Ms کشت شدند. جهت تلقیح ریز نمونه های بدست آمده از گیاهچه ها از استرین AR15834 استفاده شد. پس ازهم کشتی، ریز نمونه ها به محیط بدون هورمون Ms منتقل شدند و پس از 24 ساعت، برای حذف باکتری اضافی، از محیط مشابه سفوتاکسیم دار استفاده شد. ظهور ریشه های موئین دو هفته بعد از تلقیح مشاهده گردید. به منظور تائید تراریختی و ورود ژن rol B، قطعه مورد نظر پس از استخراج DNA ژنومی ریشه، با استفاده از تکنیکPCR و آغازگرهای اختصاصی تکثیر گردید. نتایج PCR نشاندهنده موفقیت ایجاد ریشه مویین در این گیاه می باشد. قابل ذکر است که تا کنون هیچ تحقیقی مبنی بر تولید ریشه های مویین در جنس Inula گزارش نشده است.